Elckerlijc

Titre:
Date:	Fin du XV^e siècle
Langue:	Néerlandais
Genre:	Moralité
Forme:	878 vers
Contenu:
Incipit:	Hoe dat elckerlijc mensche wert ghedaecht Gode rekeninghe te doen. Hier beghint een schoon boecxken, ghemaect in den maniere van eenen speele ofte esbatemente op elckerlijc mensche. Ende inden eersten spreekt God Almachtich aldus: GOD Ick sie boven uut mijnen throne dat al dat is int smenschen persone leeft uut vresen, onbekent. Oec sie ic tvolc also verblent…
Explicit:	… dat dit elck mensche moet vesten dat wi voer Gode suver comen ten lesten. Des gonne ons die hemelsche Vader. "Amen" segghet alle gader. God heb lof!
Voir aussi:	Everyman

Manuscrits

Éditions anciennes

Boecxken ghemaect in een maniere van enen spele oft batimente op Elckerlijck
Delft, [Christian Snellaert], [vers 1493-1495]
ARLIMA: EA3263 GW: 09275 ISTC: ie00028600 USTC: 436193
Den spieghel der salicheit van elckerlijc
[Antwerpen], [Govaert Bac], [vers 1501]
ARLIMA: EA3264 USTC: 438177
Den spyeghel der salicheyt van elckerlijc: hoe dat elckerlijc mensche wert ghedaecht gode rekeninghe te doen
Antwerpen, Willem Vorsterman, 1525
ARLIMA: EA3265 USTC: 407327
Exemplaire en ligne: [Leiden]

Éditions modernes

Elckerlijk, a fifteenth century Dutch morality (presumably by Petrus Dormandus), and Everyman, a nearly contemporary translation. A contribution to the history of the literary relations of Holland and England edited by Dr Henri Logeman, Gand, Vuylsteke (Université de Gand. Recueil de travaux publiés par la Faculté de philosophie et lettres, 5), 1892, xxxv + 100 p. [GB] [IA]
De Raaf, Kornelis Herman, Den Spyeghel der Salicheyt van Elckerlijc, critisch uitgegeven en van een inleidning en aanteekeningen voorzien, Groningen, Noordhoff, 1897, [viii] + 93 p. [GB] [IA]
Elckerlyc-Studiën, éd. Leonard Willems, 's-Gravenhage, Nijhoff, 1934.
Vijf Geestelijke Toneelspelen der Middeleeuwen, éd. H. J. E. Endepols, Amsterdam, Elsevier, 1940.
Elckerlijc, Nieuwe bijdragen met geëmendeerde uitgave, éd. J. van Mierlo, Turnhout, Van Mierlo-Proost, 1949.
Den Spyeghel der Salicheyt van Elckerlijc, éd. H. J. E. Endepols, Groningen, Wolters, 6^e éd., 1955.
Den Spieghel der Salicheit van Elckerlijc, éd. R. Vos, Groningen, Wolters, 1967.
De Spiegel der Zaligheid van Elkerlijk, éd. M. J. M. de Haan et B. J. van Delden, Leiden, Vakgroep Nederlandse Taal- en Letterkunde, 1979.
Den Spyeghel der Salicheyt van Elckerlijc, éd. A. Van Elslander, Antwerp, Nederlandsche Boekhandel, 8^e éd., 1985.
The Mirror of Everyman's Salvation: A Prose Translation of the Original Everyman, edited and translated by John Conley, Guido de Baere, H. J. C. Schaap, and W. H. Toppen, Amsterdam: Rodopi, 1985.
Mariken van Nieumeghen en Elckerlijc, éd. et trad. Bart Ramakers et Willem Wilmink, Amsterdam, Prometheus et Bert Bakker, 1998.
Everyman and its Dutch Original, Elckerlijc, éd. Davidson, Clifford, Martin W. Walsh, et Ton J. Broos, Kalamazoo, Medieval Institute Publications (Middle English Texts Series), 2007. [www]

Traductions modernes

en anglais:
- The Mirror of Salvation: A Moral Play of Everyman, c.1490. Translated by Adriaan J. Barnouw, The Hague, Nijhoff, 1971.
- Conley et al. 1985 (voir sous Éditions modernes)
en néerlandais:
- Ramakers et Wilmink 1998 (voir sous Éditions modernes)

Études

Adolf, Helen, « From Everyman and Elckerlijc to Hofmannsthal and Kafka », Comparative Literature, 9:3, 1957, p. 204-214.
de Vocht, Henry, Everyman: A Comparative Study of Texts and Sources, Louvain, Librairie Universitaire (Material for the Study of the Old English Drama, 20), 1947.
Kazemier, G., « Elckerlijc, Het Dal sonder Wederkeeren, en de Mystiek », De Nieuwe Taalgids, 34, 1940, p. 87-96 et 116-128.
Logeman, H., Elckerlyc-Everyman. De vraag naar de Prioriteit opnieuw onderzocht, Gand, Vuylsteke (Université de Gand. Recueil de travaux publiés par la Faculté de philosophie et lettres, 29), 1902, 175 p. [GB] [IA]
Takahashi, Genji, A Study of Everyman with Special Reference to the Source of its Plot, Tokyo, Ai-iko-sho, 1953.
Tigg, E. R., « Is Elckerlijc prior to Everyman? », The Journal of English and Germanic Philology, 38:4, 1939, p. 568-596. [jstor.org]
Tigg, E. R., « Is Elckerlijc prior to Everyman? », Neophilologus, 26, 1941, p. 121-141. DOI: 10.1007/bf01515132
Vos, R., « De datering van de Elckerlijc », Spiegel der Letteren, 9, 1965-1966, p. 101-109.
Wood, Francis A., « Elckerlijc-Everyman: the question of priority », Modern Philology, 8:2, 1910-1911, p. 279-302. [Gallica] [GB] [HT] [IA] DOI: 10.1086/386837
Zandvoort, R. W., « Elckerlijc - Everyman », English Studies, 23, 1941, p. 1-9. DOI: 10.1080/00138384108596717

Bibliographie