|
Speculum laicorum
Auteur: | Écrivain anglais anonyme peut-être issu du milieu franciscain |
Titre: | Speculum laicorum |
Date: | Vers 1279-1292 |
Langue: | Latin |
Genre: | Exemplum |
Forme: | Prose |
Contenu: | Recueil de 579 exemples en ordre alphabétique (87 rubriques) sur des sujets divers (surtout hagiographiques mais aussi des fables, des moralités, des apparitions et des récits personnels). |
Incipit (prologue): | In Christo sibi dilecto quondam conscolari et confratri moderno suus et suorum minimus fideliter vivere et in pace mori. Assumptus nuper ad animarum curam… |
Explicit (prologue): | … ut facilius inveniantur a querentibus optata per modum alphabeti [compegi] tractaculum materiarum capitula preponens in eo contentarum. |
Incipit (texte): | Abstinencie triplex est species: prima est ciborum et potuum moderacio et hec est bona; secunda est malorum hominum temptacio et hec est melior; tercia… |
Explicit (texte): | … Gregorius: hac animadeversione percutitur peccator impius ut obliviscatur, qui dum viver » et oblitus est Dei. Explicit ister liber scriptus, qui dum viveret oblitus est Dei. Explicit iste liber scriptus, qui scripsit sit benedictus. Amen. |
Traductions: | Espejo de los legos (espagnol) |
Manuscrits
- Cambridge, Gonville and Caius College Library, 184, p. 243-473
- Cambridge, Saint John's College Library, 95, f. 145-168
- Cambridge, Saint John's College Library, 136, f. 60-93
- Dublin, Trinity College Library, 274, f. 1-128
- London, British Library, Additional 11284, f. 2-91
- London, British Library, Additional 16167, f. 1-21v
- London, British Library, Additional 17723, f. 1-168
- London, British Library, Additional 33957, f. 73v-219
- London, British Library, Harley 665, f. 91-170 et 212-221
- London, British Library, Harley 3232, f. 10-179
- London, British Library, Royal 7 C XV, f. 2-164
- Oxford, Balliol College Library, 320, f. 2-56vb
- Oxford, Bodleian Library, 474, f. 2-171
- Oxford, Bodleian Library, Laud. Misc. 110, f. 1-64
- Oxford, University College Library, 29, f. 4-183
- Oxford, University College Library, 36, f. 1-166v
- Salisbury, Cathedral Library, 141, f. 1-189
- Worcester, Cathedral Library, Q. 91, f. 138-194
- Vaticano, Biblioteca Apostolica Vaticana, Ottoboniani latini, 522, f. 142-321 (dubium)
Éditions anciennes
Éditions modernes
- Le Speculum laicorum. Édition d'une collection d'exempla, composée en Angleterre à la fin du XIIIe siècle par J.-Th. Welter, Paris, Picard (Thesaurus exemplorum, 5), 1914, xliv + 171 p. [GB] [IA]
Traductions modernes
Études
- Louis, Nicolas, L'exemplum en pratiques: production, diffusion et usages des recueils d'exempla latins aux XIIIe-XVe siècles, thèse de doctorat, Université de Namur et École des hautes études en sciences sociales, 2013, 2 t, 347, 316 p. [archives-ouvertes.fr]
- Welter, J.-Th., L'exemplum dans la littérature religieuse et didactique du Moyen Âge, Paris et Toulouse, Occitania (Bibliothèque d'histoire ecclésiastique de France), 1927, 564 p. [GB] [IA]
Réimpression:- Welter, J.-Th., L'exemplum dans la littérature religieuse et didactique du Moyen Âge, New York, AMS Press, 1973, 564 p. [IA]
Répertoires bibliographiques
|
|