logo arlima

Jakob Wimpfeling

Jacobus Wimpfeling

Biographie

Né le 27 juillet 1450 à Schlettstadt — Mort le 17 novembre 1528

Poète, historien et traducteur allemand

Bibliographie

Recueils
  • Jakob Wimphelings pädagogische Schriften übersetzt, erläutert und mit einer Einleitung versehen von Joseph Freundgen. Neue Ausgabe, Paderborn, Schöningh (Sammlung der bedeutendsten pädagogischen Schriften aus alter und neuer Zeit, 13), 1898, 573 p. [GB] [IA]
    Édition antérieure:
    • Jakob Wimphelings pädagogische Schriften übersetzt, erläutert und mit einer Einleitung versehen von Joseph Freundgen, Paderborn, Schöningh (Sammlung der bedeutendsten pädagogischen Schriften aus alter und neuer Zeit, 13), 1892, 573 p. [GB] [IA]
Généralités
  • Bickel, Ernst, Wimpfeling als Historiker, Marburg, Bauer, 1904, 91 p. [GB] [IA]
  • Borries, Emil von, Wimpfeling und Murner im Kampf um die "ältere Geschichte des Elsasses": ein Beitrag zur Charakteristik des deutschen Frühhumanismus, Heidelberg, Winters Universitätsbuchhandlung (Schriften), 1926, xi + 272 p.
  • Ellinger, Georg, « Der erste Praeceptor Germaniae (Jakob Wimpheling) », Sonntagsbeilage zur Bossischen Zeitung, 1903, n° 65, p. 41-42.
  • Geiger, Ludwig, « Jacob Wimpfeling als deutscher Schriftsteller », Archiv für Litteraturgeschichte, 7, 1878, p. 164-175. [GB] [HT] [IA]
  • Grace, Philip, Affectionate Authorities: Fathers and Fatherly Roles in Late Medieval Basel, Farnham, Ashgate, 2015, x + 186 p.
  • Holstein, Hugo, « Ein Wimpfeling-Codex », Beilage zur Algemeinde-Zeitung, 1888, 1 p.
  • Holstein, Hugo, « Zur Biographie Jakob Wimpfelings », Zeitschrift für vergleichende Litteraturgeschichte und Renaissance-Litteratur, N. F., 4, 1891, p. 227-252. [GB] [HT] [IA: ex. 1, ex. 2]
  • Joachimsen, Paul, « Jakob Wimpfelings Epitome rerum Germanicarum », Hermann Grauert zur Vollendung des 60. Lebensjahres, gewidmet von seinen Schülern, Freiburg im Breisgau, Herder, 1910, p. 171-181.
  • Kalkoff, Paul, « Jacob Wimpfeling und die Erhaltung der Katholische Kirche in Schlettstadt », Zeitschrift für die Geschichte des Oberrheins, 1897, 577-619; 1898, p. 84-123 et 264-301.
  • Kaller, Gerhard, « Jakob Wimpfeling », Biographisch-Bibliographisches Kirchenlexikon, Herzberg, Bautz, 1998, t. 13, col. 1358-1361.
  • Knepper, J., « Culturgeschichtliches aus Wimpfeling's schriften », Wissenschaftliche Beilage zur "Germania": Blätter für Litteratur, Wissenschaft und Kunst, 35, 1902, p. 283-287.
  • Knepper, Joseph, Jakob Wimpfeling (1450-1528). Sein Leben und seine Werke nach den Quellen dargestellt, Freiburg im Breisgau, Herder (Erläuterungen und Ergänzungen zu Janssens Geschichte des deutschen Volkes, 3:2-4), 1902, xx + 375 p. [GB] [IA]
    Réimpression:
    • Nieuwkoop, de Graaf, 1965
  • Knod, Gustav, « Zwei anonyme Schriften Wimpfelings », Vierteljahrsschrift für Kultur und Litteratur der Renaissance, 1887, p. 267-282.
  • Knod, Gustav, « Zur Bibliographie Wimpfelings. Ein Nachtrag zu Schmidts Index bibliographicus », Centralblatt für Bibliothekswesen, 11, 1888, p. 463-482.
  • Knod, Gustav, « Findlinge. Reuchlin. Wimpfeling. Hutten. Erasmus. Berus », Zeitschrift für Kirchengeschichte, 14, 1894, p. 118-132. [GB] [HT] [IA: ex. 1, ex. 2]
  • Mertens, Dieter, « Jakob Wimpfeling (1450–1528). Pädagogischer Humanismus », Humanismus im deutschen Südwesten. Biographische Profile, éd. Paul Gerhard Schmidt, Sigmaringen, Thorbecke, 1993, p. 35-57. — Réimpr.: 2000.
  • Needon, Kurt Ossian, Jacob Wimphelings pädagogische Ansichten in Zusammenhange dargestellt, Dresden, Bleyl und Kaemmerer, 1898, viii + 62 p. [GB] [IA]
  • Newald, Richard, Elsässische Charakterköpfe aus dem Zeitalter des Humanismus: Johann Geiler v. Kaisersberg, Jakob Wimpfeling, Sebastian Brant, Thomas Murner, Matthias Ringmann, Kolmar i. Elsass, Alsatia-Verlag, [1944], 221 p.
  • Schmidt, Charles, Histoire littéraire de l'Alsace à la fin du XVe et au commencement du XVIe siècle, Paris, Sandoz et Fischbacher, 1879, 2 t. [GB: t. 1, t. 2] [IA: t. 1, t. 2]
  • Schultz, H., « Der Humanismus und Jacob Wimpheling », Elsass-Lothringisches Schulblatt, 1898, n° 2, p. 23-25.
  • Singer, Bruno, Die Fürstenspiegel in Deutschland im Zeitalter des Humanismus und der Reformation: bibliographische Grundlagen und ausgewählte Interpretationen: Jakob Wimpfeling, Wolfgang Seidel, Johann Sturm, Urban Rieger, München, Fink (Humanistische Bibliothek. Reihe 1: Abhandlungen, 34), 1981, 356 p.
  1. Stylpho

    Titre: 
    Date:1480
    Commanditaire: 
    Dédicataire: 
    Langue:Latin
    Genre: 
    Forme:Prose
    Contenu: 
    Incipit:Pro licentia in artibus viae modernorum anno [MCCCC]LXXX. J. Wimpheling.
    Deliberavimus hodie licentiandorum extollere famam, qua nimirum optimarum eos artium splendor decorare censetur, cum neque illos quispiam ad haec honorum fastigia provectos fuisse credere possit…
    Argumentum
    Duo quondam conterranei ex scholis particularibus, Vincentius ad universitatem, Stylpho ad Romanam sese curiam receperunt…
    Prologus
    Posteaquam mihi visum est non posse aptius sumi iam dicendi genus, quam quod ad cohortationem licentiandorum adiuvet…
    Prima scaena. Stylpho. Yincentius.
    Stylpho
    Quam praeclare mecum actum est quamque feliciter…
    Explicit:… quo facilius tandem, dum fata velint dumque fuerit diis ita visum, detur spiritui vita beata poli.
    Ne vestros diutius suspendam animos, pro laboribus praemia praestare decet. Ego itaque…
    Manuscrits
    1. Uppsala, Carolinabiblioteket, C 687, f. 134r
    Éditions anciennes
    1. Stultifera navis
      Basel, Johann Bergmann de Olpe, 1er mars 1497
      ARLIMA: EA3229   GW: 05054   ISTC: ib01086000   USTC: 743657
    Éditions modernes
    • Preuss, Richard, et Ernst Martin, « Stylpho Jacobi Vympfelingii Sletstatini », Strassburger Studien, 3, 1888, p. 472-484. [GB] [HT] [IA: ex. 1, ex. 2, ex. 3]
    • Iacobus Wimphelingius, Stylpho. In der ursprünglichen Fassung aus dem Cod. Upsal. 687 herausgegeben von Hugo Holstein, Berlin, Speyer und Peters (Lateinische Litteraturdenkmäler des XV. und XVI. Jahrhunderts, 6), 1892, xviii + 17 p. [GB] [IA]
    • Jakob Wimpheling, Stylpho, lateinisch und deutsch, übersetzt und herausgegeben von Harry C. Schnur, Stuttgart, Reclam (Universal-Bibliothek, 7952), 1971, 61 p.
    Traductions modernes
    • en allemand:
      • Schnur 1971 (voir sous Éditions modernes)
    Études
    • Goedeke, Karl, « Jacob Wimpfelings Stylpho », Archiv für Litteraturgeschichte, 7, 1878, p. 157-163. [GB] [HT] [IA]
  2. Laudes ecclesiae Spirensis

    Titre: 
    Date:1486
    Commanditaire: 
    Dédicataire: 
    Langue:Latin
    Genre: 
    Forme:Vers
    Contenu: 
    Incipit: 
    Explicit: 
    Manuscrits
    Éditions anciennes
    1. Stultifera navis
      Basel, Johann Bergmann de Olpe, 1er mars 1497
      ARLIMA: EA3229   GW: 05054   ISTC: ib01086000   USTC: 743657
    Éditions modernes
    Traductions modernes
    Études
  3. Elegantiarum medulla

    Titre: 
    Date:1493
    Commanditaire: 
    Dédicataire: 
    Langue:Latin
    Genre: 
    Forme:Vers
    Contenu: 
    Incipit: 
    Explicit: 
    Manuscrits
    Éditions anciennes
    Éditions modernes
    Traductions modernes
    Études
  4. De conceptu et triplici Mariae Virginis gloriosissimae candore

    Titre: 
    Date:1494
    Commanditaire: 
    Dédicataire: 
    Langue:Latin
    Genre: 
    Forme:Vers
    Contenu: 
    Incipit: 
    Explicit: 
    Manuscrits
    Éditions anciennes
    1. Stultifera navis
      Basel, Johann Bergmann de Olpe, 1er mars 1497
      ARLIMA: EA3229   GW: 05054   ISTC: ib01086000   USTC: 743657
    Éditions modernes
    Traductions modernes
    Études
  5. Oratio quaerulosa contra invasores sacerdotum

    Titre: 
    Date:1494
    Commanditaire: 
    Dédicataire: 
    Langue:Latin
    Genre: 
    Forme:Vers
    Contenu: 
    Incipit: 
    Explicit: 
    Manuscrits
    Éditions anciennes
    1. Oratio quaerulosa contra invasores sacerdotum
      Delft, [Christiaen Snellaert], [entre le 14 février 1494 et 1495]
      ARLIMA: EA4002   GW: M51679   ISTC: iw00043000   USTC: 436291
    2. Oratio quaerulosa contra invasores sacerdotum
      Delft, [Christiaen Snellaert], [entre le 14 février 1494 et 1495]
      ARLIMA: EA4003   GW: M51679   ISTC: iw00043500   USTC: 436292
      Exemplaire en ligne: [IA]
    3. Oratio quaerulosa contra invasores sacerdotum
      [Köln], [Heinrich Quentell], [vers 1495]
      ARLIMA: EA4004   GW: M51680   ISTC: iw00042000   USTC: 749865
      Exemplaires en ligne: [Bonn] [München]
    4. Oratio quaerulosa contra invasores sacerdotum
      [Speyer], [Konrad Hist], [vers 1496]
      ARLIMA: EA4005   GW: M51681   ISTC: iw00044000   USTC: 749866
      Exemplaire en ligne: [Wolfenbüttel]
    5. Oratio quaerulosa contra invasores sacerdotum
      [Augsburg], [Johann Froschauer], [entre le 1er sept. et 31 déc. 1496]
      ARLIMA: EA4006   GW: M51676   ISTC: iw00045000   USTC: 749867
      Exemplaires en ligne: [München] [Nürnberg: ex. 1, ex. 2]
    6. Oratio quaerulosa contra invasores sacerdotum
      [Basel], [Johann Bergmann], [après 1500?]
      ARLIMA: EA4007   GW: M51677   ISTC: iw00046000   USTC: 749868
      Exemplaire en ligne: [Basel]
    Éditions modernes
    Traductions modernes
    Études
  6. Isidoneus germanicus

    Titre: 
    Date:1496
    Commanditaire: 
    Dédicataire: 
    Langue:Latin
    Genre: 
    Forme:Vers
    Contenu: 
    Incipit: 
    Explicit: 
    Manuscrits
    Éditions anciennes
    1. Stultifera navis
      Basel, Johann Bergmann de Olpe, 1er mars 1497
      ARLIMA: EA3229   GW: 05054   ISTC: ib01086000   USTC: 743657
    Éditions modernes
    Traductions modernes
    Études
  7. Vita sancti Adelphi

    Titre: 
    Date:Vers 1500
    Commanditaire: 
    Dédicataire: 
    Langue:Latin
    Genre: 
    Forme:Vers
    Contenu: 
    Incipit: 
    Explicit: 
    Manuscrits
    Éditions anciennes
    1. Stultifera navis
      Basel, Johann Bergmann de Olpe, 1er mars 1497
      ARLIMA: EA3229   GW: 05054   ISTC: ib01086000   USTC: 743657
    Éditions modernes
    Traductions modernes
    Études
  8. Adolescentia

    Titre: 
    Date:1500
    Commanditaire: 
    Dédicataire: 
    Langue:Latin
    Genre: 
    Forme:Vers
    Contenu: 
    Incipit: 
    Explicit: 
    Manuscrits
    Éditions anciennes
    Éditions modernes
    • Jakob Wimpfelings Adolescentia. Unter Mitarbeit von Franz Josef Worstbrock eingeleitet, kommentiert und herausgegeben von Otto Herding, München, Fink (Jacobi Wimpfelingi opera selecta, 1), 1965, 421 p.
    Traductions modernes
    Études
    • Herding, Otto, « Der elsässische Humanist Jakob Wimpfeling und seine Erziehungsschrift Adolescentia », Zeitschrift für württembergische Landesgeschichte, 22, 1963.
  9. Germania

    Titre: 
    Date:1501
    Commanditaire: 
    Dédicataire: 
    Langue:Latin
    Genre: 
    Forme:Vers
    Contenu: 
    Incipit: 
    Explicit: 
    Manuscrits
    Éditions anciennes
    1. Continentur. In hoc opusculo a Jacobo Locher Philomuso facili syntaxi concinnato. Vitiosa sterilis mule ad musam: roscida lepiditate predictam comparatio. Currus sacre theologie triumphalis, ex veteri instrumento et nove Testamento ornatus. Elogia quattuor doctorum ecclesie cum epigrammatibus et duabus prefationibus…
      [Nürnberg], [Johann Veissenburger], [vers 1506]
      ARLIMA: EA3938   USTC: 625106
      Exemplaire en ligne: [München: ex. 1, ex. 2] [Wien]
    Éditions modernes
    Traductions modernes
    Études
  10. Epitome rerum Germanicarum

    Titre: 
    Date:1505
    Commanditaire: 
    Dédicataire: 
    Langue:Latin
    Genre: 
    Forme:Vers
    Contenu: 
    Incipit: 
    Explicit: 
    Manuscrits
    Éditions anciennes
    1. Continentur. In hoc opusculo a Jacobo Locher Philomuso facili syntaxi concinnato. Vitiosa sterilis mule ad musam: roscida lepiditate predictam comparatio. Currus sacre theologie triumphalis, ex veteri instrumento et nove Testamento ornatus. Elogia quattuor doctorum ecclesie cum epigrammatibus et duabus prefationibus…
      [Nürnberg], [Johann Veissenburger], [vers 1506]
      ARLIMA: EA3938   USTC: 625106
      Exemplaire en ligne: [München: ex. 1, ex. 2] [Wien]
    Éditions modernes
    Traductions modernes
    Études
  11. Gravamina

    Titre: 
    Date:1520
    Commanditaire: 
    Dédicataire: 
    Langue:Latin
    Genre: 
    Forme:Vers
    Contenu: 
    Incipit: 
    Explicit: 
    Manuscrits
    Éditions anciennes
    1. Continentur. In hoc opusculo a Jacobo Locher Philomuso facili syntaxi concinnato. Vitiosa sterilis mule ad musam: roscida lepiditate predictam comparatio. Currus sacre theologie triumphalis, ex veteri instrumento et nove Testamento ornatus. Elogia quattuor doctorum ecclesie cum epigrammatibus et duabus prefationibus…
      [Nürnberg], [Johann Veissenburger], [vers 1506]
      ARLIMA: EA3938   USTC: 625106
      Exemplaire en ligne: [München: ex. 1, ex. 2] [Wien]
    Éditions modernes
    Traductions modernes
    Études
  12. Oratio de Sancto spiritu

    Titre: 
    Date:1520
    Commanditaire: 
    Dédicataire: 
    Langue:Latin
    Genre: 
    Forme:Prose
    Contenu: 
    Incipit: 
    Explicit: 
    Manuscrits
    Éditions anciennes
    1. Pforzheim, Anshelmus, 1507
    Éditions modernes
    • Jakob Wimpfeling, Über den Heiligen Geist = De sancto spiritu: Heidelberg, 1483, [mit Übersetzung, Anmerkungen und einem Nachwort von Reinhard Düchting], Heidelberg, Mattes, 2007, 64 p.
    Traductions modernes
    • en allemand:
      • Düchting 2007 (voir sous Éditions modernes)
    Études
  13. Catalogus Archiepiscoporum Moguntinorum

    Titre: 
    Date:1520
    Commanditaire: 
    Dédicataire: 
    Langue:Latin
    Genre: 
    Forme:Prose
    Contenu: 
    Incipit: 
    Explicit: 
    Manuscrits
    Éditions anciennes
    Éditions modernes
    • Catalogus Archiepiscoporum Moguntinorum = Geschichte der Mainzer Erzbischöfe. Kommentierte Ausgabe mit Übersetzung und Einleitung von Sigrid von der Gönna, München, Fink (Jacobi Wimpfelingi opera selecta, 2:2), 2007, 406 p.
    Traductions modernes
    • en allemand:
      • von der Gönna 2007 (voir sous Éditions modernes)
    Études
  14. Contra turpem libellum Philomusi defensio theologiae scholasticae et neotericorum

    Titre: 
    Date:1520
    Commanditaire: 
    Dédicataire: 
    Langue:Latin
    Genre: 
    Forme:Prose
    Contenu: 
    Incipit: 
    Explicit: 
    Manuscrits
    Éditions anciennes
    Éditions modernes
    • Delègue, Yves, Théologie et poésie ou la parole de vérité: la querelle entre Jacques Locher et Jacques Wimpheling, 1500-1510, Paris, Champion (Études et essais sur la Renaissance, 77), 2008, 221 p.
    Traductions modernes
    • en français:
      • Delègue 2008 (voir sous Éditions modernes)
    Études
  15. Das Leben des Johannes Geiler von Kaysersberg

    Titre: 
    Date:1520
    Commanditaire: 
    Dédicataire: 
    Langue:Latin
    Genre: 
    Forme:Prose
    Contenu:Biographie de l'écrivain alsacien Johannes Geiler von Kaysersberg.
    Incipit: 
    Explicit: 
    Manuscrits
    Éditions anciennes
    Éditions modernes
    • Jakob Wimpfeling, Beatus Rhenanus, Das Leben des Johannes Geiler von Kaysersberg. Unter Mitarbeit von Dieter Mertens. Eingeleitet, kommentiert und herausgegeben von Otto Herding, München, Fink (Jacobi Wimpfelingi ppera selecta, 2:1), 1970, 110 p.
    Traductions modernes
    • en français:
    Études
  16. Tutschland

    Titre:Tutschland; Deutschland; Germania
    Date: 
    Commanditaire: 
    Dédicataire: 
    Langue:Latin
    Genre: 
    Forme:Prose
    Contenu: 
    Incipit: 
    Explicit: 
    Manuscrits
    Éditions anciennes
    1. Tutschland Jacob Wympfflingers von Slettstatdt zu Ere der Statt Straszburg vnd des Rinstroms. Jetzo nach 147 Jahren zum Truck gegeben durch Hansz Michel Moscherosch, Straszburg, Johann Philipp Muelben et Josias Staedeln, 1648.
    Éditions modernes
    • Jacob Wympfflinger's Tutschland, éd. E. K. J. H. Voss, Strasbourg, Muehlen, 1907, 6 p.
    Traductions modernes
    • en français:
    Études
  17. Responsa et replicae ad Eneam Silvium

    Titre: 
    Date:1520
    Commanditaire: 
    Dédicataire: 
    Langue:Latin
    Genre: 
    Forme:Prose
    Contenu:Traité composé en réponse à Germania d'Aeneas Silvius Piccolomini.
    Incipit: 
    Explicit: 
    Manuscrits
    Éditions anciennes
    Éditions modernes
    • Aeneas Silvius Germania und Jakob Wimpfeling Responsa et replicae ad Eneam Silvium, herausgegeben von Adolf Schmidt, Köln et Graz, Böhlau, 1962, 163 p.
    Traductions modernes
    • en allemand:
      • Enea Silvio Piccolomini, Deutschland, der Brieftraktat an Martin Mayer und Jakob Wimpfelings Antworten und Einwendungen gegen Enea Silvio. Übersetzt und erläutert von Adolf Schmidt, Köln, Böhlau (Die Geschichtschreiber der deutschen Vorzeit. 3. Gesamtausgabe, 104), 1962, x + 243 p.
    Études
  18. Lettres

    Titre: 
    Date:1520
    Commanditaire: 
    Dédicataire: 
    Langue:Latin
    Genre: 
    Forme:Prose
    Contenu: 
    Incipit: 
    Explicit: 
    Manuscrits
    Éditions anciennes
    Éditions modernes
    • Knod, Gustav, « Jacob Wimpfeling und Daniel Zanckenried. Ein Streit über die Passion Christi », Archiv für Litteraturgeschichte, 14, 1886, p. 1-16. [GB: ex. 1, ex. 2] [HT] [IA]
    • Varrentrapp, C., « Zwei Briefe Wimpfelings », Zeitschrift für Kirchengeschichte, 16, 1896, p. 286-293. [GB] [HT] [IA: ex. 1, ex. 2]
    • Jacobi Wimpfelingi opera selecta. III: Epistolae = Briefwechsel. Eingeleitet, kommentiert und herausgegeben von Otto Herding und Dieter Mertens, München, Fink, 1990 2 t. [FreiDok: t. 1, t. 2]
    Traductions modernes
    Études
Répertoires bibliographiques
Permalien: https://arlima.net/no/9734


Voir aussi:
> Wikidata: Q71848
Creative Commons License
Cette notice est mise à disposition en vertu d'un contrat Creative Commons.
Rédaction: Laurent Brun
Dernière mise à jour: 12 octobre 2021

Signaler une erreur ou une omission:

Courriel  Courriel

Mastodon    Facebook    Twitter