logo arlima

Jonas d'Orléans

Biographie

Né en Aquitaine vers 780 — Mort à Orléans vers 840

D'abord attaché à la cour de Louis le Pieux, en Aquitaine, il devient ensuite conseiller du fils de Louis, Pépin, mais est vraisemblablement chassé vers 817 par le jeune roi. Demeuré proche de Louis, devenu empereur, il est nommé évêque d'Orléans en 818, fonction qu'il occupera jusqu'à sa mort.

Bibliographie

Généralités
  • Amelung, Karl, Leben und Schriften des Bischofs Jonas von Orleans, Dresden, Teubner, 1888, 54 p.
  • Appleby, David F., « Sight and church reform in the thought of Jonas of Orléans », Viator, 27, 1996, p. 11-33.
  • Banniard, Michel, « Jonas d'Orléans », Dictionnaire des lettres françaises: le Moyen Âge, éd. Geneviève Hasenohr et Michel Zink, Paris, Fayard, 1992, p. 869-870.
    Réimpression:
    • Paris, Fayard (La Pochothèque), 1994
  • Chélini, Jean, L'aube du Moyen Âge. Naissance de la chrétienté occidentale. La vie religieuse des laïcs dans l'Europe carolingienne (750-900), Paris, Picard, 1991, 548 p.
  • Delaruelle, E., « Jonas d'Orléans et le moralisme carolingien », Bulletin de littérature ecclésiastique, 55, 1954, p. 129-143.
  • Martínez, Antonio García, « El primer "tratado" politico-religioso del siglo IX », Crisis: revista española de filosofia, 14-15, 1957, p. 239-264.
  • Ribémont, Bernard, "Car me jugez le dreit". Droit et justice dans l’épopée médiévale, Paris, Classiques Garnier (Esprit des lois, esprit des lettres, 4), 2023, 699 p. DOI: 10.48611/isbn.978-2-406-15037-4
  • Savigni, Raffaele, Giona di Orléans: una ecclesiologia carolingia, Bologna, Pàtron (Cristianesimo antico e medievale, 2), 1989, vii + 288 p.
  • Schmidt, Werner Andreas, Verfassungslehren im 9. Jahrhundert. Die Fürstenspiegel und politischen Schriften des Jonas von Orléans, Hinkmar von Reims, Sedulius Scottus, Servatus Lupus von Ferrières und Agobard von Lyon, Mainz, Ditters Bürodienst, 1961, x + 135 p.
  • Sedlmeier, Franz, Die laienparänetischen Schriften der Karolingerzeit: Untersuchungen zu ausgewählten Texten des Paulinus von Aquileia, Alkuins, Jonas' von Orleans, Dhuodas und Hinkmars von Reims, Neuried, Ars Una (Deutsche Hochschuledition, 86), 2000, 561 p.
  1. Vita secunda sancti Hucberti

    Titre: 
    Date: 
    Commanditaire: 
    Dédicataire: 
    Langue:Latin
    Genre:Vie de saint
    Forme:Prose
    Contenu:Version de la vie de saint Hubert
    Incipit: 
    Explicit: 
    Continuations: 
    Remaniements: 
    Traductions: 
    Voir aussi: 
    Manuscrits
    Éditions modernes
    • Acta Sanctorum, novembre, t. 1, p. 806-818.
    • MGH Ep., t. 5, p. 348-349.
    • Dubreucq, Odile, Le "De institutione laicali" de Jonas d'Orléans: édition, traduction, commentaire, thèse de doctorat, Université de Paris IV-Sorbonne, 2007. — Lille, Atelier national de reproduction des thèses, 2008, 3 microfiches
    Traductions modernes
    • en français:
      • Dubreucq 2007 (voir sous Éditions modernes)
    Études
  2. De institutione regia

    Titre: 
    Date: 
    Commanditaire: 
    Dédicataire: 
    Langue:Latin
    Genre:Miroir des princes
    Forme:Prose, avec quelques vers
    Contenu: 
    Incipit:Domino nobilissimo, prosapia, pulchritudine atque sapientia praestantissimo, Pippino regi gloriosissimo, Ionas, minimus famulorum Christi famulus, praesentis futuraeque uitae optans beatitudinem.
    Quod tantum temporis effluxit, ex quo ignarus…
    Explicit:… « Tales christianos imperatores dicimus esse felices interim spe, postea re ipsa futuros, cum id quod expectamus aduenerit. » Deo gratias. Explicit ister liber.
    Continuations: 
    Remaniements: 
    Traductions: 
    Voir aussi: 
    Manuscrits
    Éditions anciennes
    1. Veterum aliquot scriptorum qui in Galliae bibliothecis, maxime Benedictinorum, latuerant, spicilegium. Tomus I [-Tomus decimus-tertius]. Prodeunt nunc primum in lucem opera et studio Domni Lucae d'Acherii è Congregatione S. Mauri monachi Benedictini
      Paris, Savreux, Bechet, Billaine et Martene, 1655-1677 (ici t. 5)
      ARLIMA: EA4302
      Exemplaire en ligne: [GB: t. 1, t. 2, t. 3, t. 4, t. 5, t. 6, t. 7, t. 8, t. 9, t. 10, t. 11, t. 12, t. 13] [IA: t. 1, t. 2, t. 3, t. 4, t. 5, t. 6, t. 7, t. 8, t. 9, t. 10, t. 11, t. 12, t. 13]
    Éditions modernes
    • Les idées politico-religieuses d'un évêque au IXe siècle: Jonas d'Orléans et son "De institutione regia". Étude et texte critique par Jean Reviron, Paris, Vrin (L'Église et l'État au Moyen Âge, 1), 1930, 197 p.
    • Jonas d'Orléans, Le métier de roi (De institutione regia). Introduction, texte critique, traduction, notes et index par Alain Dubreucq, Paris, Cerf (Sources chrétiennes, 407), 1995, 304 p.
    Traductions modernes
    • en français:
      • Dubreucq 1995 (voir sous Éditions modernes)
    Études
    • Delaruelle, Étienne, « En relisant le De institutione regia de Jonas d'Orléans. L'entrée en scène de l'épiscopat carolingien », Mélanges Louis Halphen, Paris, Presses universitaires de France, 1951, p. 185-192.
    • Sot, Michel, « Une spiritualité de la justice pour les laïcs carolingiens », Un Moyen Âge pour aujourd'hui. Mélanges offerts à Claude Gauvard, éd. Julie Claustre, Olivier Mattéoni et Nicolas Offenstadt, Paris, Presses universitaires de France, 2010, p. 189-198.
  3. De institutione laicali

    Titre: 
    Date:Peu après 818 (version courte); 828-829 (version longue)
    Dédicataire:Matfrid, comte d'Orléans († 836)
    Langue:Latin
    Genre: 
    Forme:Prose
    Contenu: 
    Incipit: 
    Explicit: 
    Continuations: 
    Remaniements: 
    Traductions: 
    Voir aussi: 
    Manuscrits Éditions anciennes
    1. Veterum aliquot scriptorum qui in Galliae bibliothecis, maxime Benedictinorum, latuerant, spicilegium. Tomus I [-Tomus decimus-tertius]. Prodeunt nunc primum in lucem opera et studio Domni Lucae d'Acherii è Congregatione S. Mauri monachi Benedictini
      Paris, Savreux, Bechet, Billaine et Martene, 1655-1677 (ici t. 1)
      ARLIMA: EA4302
      Exemplaire en ligne: [GB: t. 1, t. 2, t. 3, t. 4, t. 5, t. 6, t. 7, t. 8, t. 9, t. 10, t. 11, t. 12, t. 13] [IA: t. 1, t. 2, t. 3, t. 4, t. 5, t. 6, t. 7, t. 8, t. 9, t. 10, t. 11, t. 12, t. 13]
    Éditions modernes
    • MGH Ep., t. 5, p. 346-347.
    • Dubreucq, Odile, Le "De institutione laicali" de Jonas d'Orléans: édition, traduction, commentaire, thèse de doctorat, Université de Paris IV-Sorbonne, 2007. — Lille, Atelier national de reproduction des thèses, 2008, 3 microfiches
    Traductions modernes
    • en français:
      • Dubreucq 2007 (voir sous Éditions modernes)
    Études
    • Schröder, J., « Zur Überlieferung von De institutione laicali des Jonas von Orléans », DAEM, 44, 1988, p. 83-97.
  4. De cultu imaginum

    Titre: 
    Date:840
    Dédicataire:Charles II le Chauve (823-877)
    Langue:Latin
    Genre: 
    Forme:Prose
    Contenu: 
    Incipit: 
    Explicit: 
    Continuations: 
    Remaniements: 
    Traductions: 
    Voir aussi: 
    Manuscrits
    1. Vaticano, Biblioteca Apostolica Vaticana, Reginensi latini, 349, f. 173v
    Éditions modernes
    • MGH Ep., t. 5, p. 353-355.
      Édition de la lettre dédicatoire.
    • Migne, J.-P., éd., Patrologiae cursus completus, sive Biblioteca universalis, integra, uniformis, commodo, œconomica omnium s.s. Patrum, doctorum scriptorumque ecclesiasticorum qui ab aevo apostolico ad usque Innocenti III tempora floruerunt. Series Latina, Paris, Migne, 1844-1864, 221 t. (t. 106, col. 305-308)
      Tome 106 [GB: ex. 1, ex. 2, ex. 3] [IA: ex. 1, ex. 2]
    Traductions modernes
    • en français:
    Études
  5. De rebus ecclesiasticis non inuadendis

    Titre:De rebus ecclesiasticis non inuadendis; De rebus ecclesiasticis non invadendis; Liber ad Pippinum regem
    Date:836
    Dédicataire:Pépin Ier, roi d'Aquitaine (v. 797-838)
    Langue:Latin
    Genre: 
    Forme:Prose
    Contenu: 
    Incipit: 
    Explicit: 
    Continuations: 
    Remaniements: 
    Traductions: 
    Voir aussi: 
    Manuscrits
    1. Beauvais, Archives départementales de l'Oise, ??
      Anciennement ms. A 4 de la Bibliothèque du Tribunal de Beauvais.
    Éditions modernes
    • MGH Conc., t. 2, p. 724-767.
    Traductions modernes
    • en français:
    Études
    • Salmon, A., « Notice sur les manuscrits de la bibliothèque du tribunal de Beauvais », Revue des bibliothèques, 8, 1898, p. 362 et 367-369.
Répertoires bibliographiques
Permalien: https://arlima.net/no/1535


Voir aussi:
> Wikidata: Q1617594
Creative Commons License
Cette notice est mise à disposition en vertu d'un contrat Creative Commons.
Rédaction: Laurent Brun
Dernière mise à jour: 3 janvier 2020

Signaler une erreur ou une omission:

Courriel  Courriel

Mastodon    Facebook    Twitter