logo arlima

Vitae Patrum

Bibliographie

Titre:De vitis et doctrinis sanctorum patrum (ms.); Vitae Patrum. De vita et verbis seniorum libri X (éd. Rosweyde, 1615); Vitas patrum
Date: 
Langue:Latin
Genre: 
Forme:Prose
Contenu:Recueil d'histoires et de citations de la fin de l'Antiquité et du Moyen Âge attribuées aux Pères du désert. Ce recueil reprend notamment l'Historia monachorum de Rufin d'Aquilée et les Verba seniorum de Pélage. Dans l'édition de Rosweyde, le texte se présente ainsi:

Primus liber incipit a prologo (qui beato Hieronymo tribuitur, uti et totus is liber) Benedictus Deus, etc. Deinde a Vita sancti Joannis abbatis: Primum igitur tanquam verum fundamentum. Finit hic liber in septem periculis itineris, quod caput ita inchoatur: In aliis quoque quamplurimis locis. Clauditur: Qui nos de tantis periculis liberavit, et tanta in nobis ostendit mirabilia, ipsi gloria in saecula saeculorum. Amen.

Secundus liber incipit a prologo: Vere mundum quis dubitet meritis stare sanctorum, etc. Inde sequitur dictum primum: Quidam sanctorum Patrum seniorum, interrogantibus se monachis de causa abstinentiae, etc. Finit in dicto Syncleticae de infirmitate: Quia interiori homini nostro sanitas inde crescit.

Tertius liber incipit a prologo Palladii episcopi: Multa quidem et varia diversis temporibus a diversis conscripta, etc. Inde sequitur caput primum: Cum primum ad Alexandriam perrexissem, etc.; secundum caput: Beatus autem Isidorus, etc. Finit in dicto abbatis Sisoi: Ignosce, mi frater, quia nondum factus sum monachus. Inde subnectitur velut appendix narratio quaedam de sancto Macario, quae est de daemone noctu ad ostium cellulae ejus pulsante, cujus initium est: Confirmatum est nobis de eo ab his qui de ore ejus audierunt, etc. Finis: Et accedentium ad altare vel indignitas eum, vel merita non laterent.

Quartus liber ita inchoatur: Incipit argumentum in librum quartum de verbis et exemplis SS. Patrum eremitarum, cujus principium Pelagius S. R. E. diaconus, extrema vero Joannes subdiaconus de Graeco transtulit in Latinum, ad instructionem vitae monachorum. Sequitur: [LX] Cum omnis praefatio textum opportune praeveniens, etc., ubi dicitur liber hic divisus in decem et novem partes. Prima autem pars est De profectu monachi. Incipit: Ad profectum conversationis quidam frater pervenire cupiens. Decima nona et ultima pars: Exempla monasticae conversationis. Incipit: Duo quidam Patres rogaverunt Deum. Finit: Sic erit et animae. Additur: Finitur liber quartus Vitas Patrum. Inde subnectitur: Haec sunt verba septem quae misit abbas Moyses abbati Pastori, in quibus continetur consummata virtus et perfectio monachi. Primum est: Quia debet homo quasi mortuus esse. Septimum est: Interrogat eum iterum frater, dicens: Ecce homo caedit servum suum. Finit: Modico tempore est labor, et in sempiternum est requies.

Quintus liber inchoatur: Incipit prologus in quintum librum Vitas Patrum. Initium prologi est: Licet ab exordio conscriptionis nostrae. Deinde: Incipit liber quintus de conversatione et institutione sanctorum Patrum. Initium textus est: Replicans senex quidam beneficia per humanitatem Christi nobis exhibita. Finis textus est: At ille cognovit quia justa sunt judicia Dei. Inde subjungitur: De sancto Marino monacho, incipiendo: Erat quidam saecularis. Finit: Ubi usque modo Christus orationibus sanctae Virginis multa facit mirabilia, ad laudem et gloriam nominis sui, qui cum Patre et Spiritu sancto regnat Deus per omnia saecula saeculorum. Amen. (Patrologia latina, t. 73, col. 64-65)

Commentaires: 
Continuations: 
Remaniements: 
Traductions:Anonyme, La vie des Pères (français)
Wauchier de Denain (français)
Vie des Pères en prose (français)
Das Väterbuch (haut-allemand)
Der Veter Buoch (haut-allemand)
Manuscrits
  1. Claremont, Claremont University, Honnold Library, Burton 1
Éditions anciennes
  1. Vitas Patrum, Venise, Bonetus Locatellus, 1500. [Gallica]
  2. Vitas Patrum homini lumen celi via. Opus preclarum beati Hieronimi…, [Lyon], Jannot de Campis, 1507. [GB]
  3. Divi Hieronymi in vitas Patrum percelebre opus…, [Lyon], Stephanus Balam, 1509. [GB]
  4. Divi Hieronymi in vitas Patrum percelebre opus…, Lyon, Jacobus Hugutan, 1512. [GB]
  5. Divi Hieronymi in vitas Patrum percelebre opus…, Lyon, Jacobus Mareschal, 1520. [Gallica]
  6. Divi Hieronymi in vitas sanctorum Patrum Aegyptiorum…, Compluti, ex officina Ioannis Gratiani, apud Viduam: A costa de Iuan de Sarria, 1596.
  7. Vitae patrum. De vita et verbis seniorum sive historiae eremiticae libri X. Auctoribus suis et nitori pristino restituti, ac notationibus illustrati, operâ et studio Heriberti Rosweydi Ultraiectini, è Soc. Iesu Theologi. Accedit Onomasticon rerum et verborum difficiliorum, cum multipli indice, etiam concionatorio. Edition secunda, variè aucta et illustrata, Antverpiae, ex Officina Plantiniana, 1628. [IA]
    Édition antérieure:
    • Vitae Patrum. De vita et verbis seniorum libri X. Historiam eremiticam complectentes: auctoribus suis et nitori pristino restituti, ac notationibus illustrati, opera et studio Heriberti Rosweydi Ultraiectini, è Soc. Iesu theologi. Accedit Onomasticon rerum et verborum difficiliorum, cum multiplici indice, Antverpiae, ex officina Plantiniana, apud viduam et filios Jo. Moreti, 1615. [IA]
Éditions modernes
  • Migne, J.-P., éd., Patrologiae cursus completus, sive Biblioteca universalis, integra, uniformis, commodo, œconomica omnium s.s. Patrum, doctorum scriptorumque ecclesiasticorum qui ab aevo apostolico ad usque Innocenti III tempora floruerunt. Series Latina, Paris, Migne, 1844-1864, 221 t. (t. 73)
    Tome 73 [GB: ex. 1, ex. 2] [IA: ex. 1, ex. 2]
    Réimpression du texte de l'édition de Rosweyde.
  • Migne, J.-P., éd., Patrologiae cursus completus, sive Biblioteca universalis, integra, uniformis, commodo, œconomica omnium s.s. Patrum, doctorum scriptorumque ecclesiasticorum qui ab aevo apostolico ad usque Innocenti III tempora floruerunt. Series Latina, Paris, Migne, 1844-1864, 221 t. (t. 74)
    Tome 74 [GB: ex. 1, ex. 2] [IA: ex. 1, ex. 2]
    Réimpression du texte de l'édition de Rosweyde.
Traductions modernes
  • en anglais:
    • The Desert Fathers. Translations from the Latin with an introduction by Helen Waddel, London, Constable, 1936, ix + 312 p. — Réimpr.: Ann Arbor, University of Michigan Press, 1957, 209 p.
  • en espagnol:
    • Vitas patrum en romance, nueuamente impressas y corregidas con mas diligencia q̄ basta aqui, Logroño, Miguel de Eguia, 1529.
    • Vitas Patrum. Libro de las vidas de los sanctos padres del yermo segun lo escrivio el glorioso Hieronimo, aora nuevamente corregido y emendado, Seuilla, Jacome Cromberger, 1549.
    • Vitas Patrum. Libro de las vidas de los sanctos padres del yermo segun lo escrivio el glorioso Hieronimo, nuevamente corregido y emendado, Toledo, Juan de Alaya, 1553. [IA]
Études
  • Jackson, Peter, « The Vitae Patrum in eleventh-century Worcester », England in the Eleventh Century: Proceedings of the 1990 Harlaxton Symposium, éd. Carola Hicks, Stamford, Watkins (Paul Watkins Medieval Studies, 12; Harlaxton Medieval Studies, 2), 1992, p. 119-134.
  • Menéndez Pidal, R., « Algunas relaciones entre las leyendas moriscas y las cristianas », Studies in Honor of A. Marshall Elliott, in Two Volumes, Baltimore, Johns Hopkins Press; Paris, Champion; Leipzig, Harrassowitz, 1911, t. 2, p. 257-266. [IA: t. 1, t. 2]
  • Meyer, Paul, « Versions en vers et en prose des Vies des Pères », Histoire littéraire de la France, Paris, Imprimerie nationale, t. 33, 1906, p. 258-292. [GB] [IA]
  • Petrovič, Ivanka, « Les Vitae Patrum dans la littérature croate du Moyen Âge », "Scribere sanctorum gesta." Recueil d'études d'hagiographie médiévale offert à Guy Philippart, éd. Étienne Renard, Michel Trigalet, Xavier Hermand et Paul Bertrand, Turnhout, Brepols (Hagiologia, 3), 2005, p. 283-307.
  • Rosenthal, Constance L., The Vitae Patrum in Old and Middle English Literature, Ph. D. dissertation, University of Pennsylvania, Philadelphia, 1936.
  • Salonius, A. H., Vitae Patrum: kritische Untersuchungen über Text, Syntax und Wortschatz der spätlateinischen "Vitae Patrum" (B. III, V, VI, VII), Lund, Gleerup (Skrifter utgivna av Humanistiska vetenskapssamfundet i Lund / Acta Societatis humaniorum litterarum Lundensis, 2), 1920, xi + 456 p. [IA]
Permalien: https://arlima.net/no/2128


Voir aussi:
> ——
Creative Commons License
Cette notice est mise à disposition en vertu d'un contrat Creative Commons.
Rédaction: Laurent Brun
Dernière mise à jour: 24 décembre 2019

Signaler une erreur ou une omission:

Courriel  Courriel

Mastodon    Facebook    Twitter