|
Manuscrit
Contenu
- (f. 1v) Fragment de portée musicale grégorienne
- (f. 2r) Veni creator en 7 strophes. Texte latin et traduction française d'Angier.
Incipit: | Incipit inuocatio. Veni creator Spiritus mentes tuorum uisita… |
Explicit: | … Deus per omnia secula seculorum. Amen. Explicit inuocatio. |
- (f. 2v) Oratio ad Trinitatem d'Angier en vers français.
Incipit: | Incipit Oratio ad Trinitatem. Beau sire Deus, roi glorious autisme… |
Explicit: | … qu'is les pussent sivre e eschiveir t'ire. Explicit. Oremus: Actiones nostras, quesumus, Domine, et aspirando preveni et adjuvando prosequere ut cuncta nostra operatio et a te semper incipiat et per te cepta finiatur. Per Christum, dominum nostrum. |
- f. 3. Introduction aux Dialogues en vers français.
Incipit: | Incipit Introductio in librum sequentem. Qui qe tu soies, lais ou clerz… |
Explicit: | … car mar a conseil qui nel croit. Explicit Introductio. |
- (f. 3v-8r) Table des chapitres en latin et en français
- (f. 9r-151r) Dialogues de Grégoire le Grand, texte latin et traduction en vers d'Angier.
Incipit: | Incipit prefatio fratis A. in librum Dialogorum beati Gregorii. Qui autre en droite voie ameine, cil fait droit son chemin demeine, e qui met fors de droite voie son proesmem ici asez forvoie … |
Explicit: | … ço est li vieil pecchierre Angier, de set anz joevre onqors cloistrier, qe Deus ensemble od els l'ameint a la grant joie ou sont li seint. Amen. Explicit opus manuum mearum
quod compleui. Ego frater .A. subdiaconus.
Sancte frideswide seruientium
minimus. Anno uerbi incarnati.
.mº.ccº.xiiº. Mense .xiº. Ebdomada
.iiiiª. feria .vi. In uigilia sancti Andree
Apostoli. Anno conuersionis mee .viiº.
\Generalis interdic[ti] per angliam anno [.vº.]/
Ad laudem et honorem domini nostro ihesu cristi.
Qui cum patre et spiritu sancto uiuit et regnat
deus per infinita secula seculorum. Amen. |
- (f. 153r-174r) Vie de Saint Grégoire de Jean le Diacre, texte latin et traduction en vers d'Angier.
Incipit: | Incipit proemium fratris A. in vitam beati Gregorii, doctoris magni. Descrite avons, la Dé merci, e translatee ainsi com si entrinement la veire ystoire del Dialoge seint Gregoire… |
Explicit: | … del pape glorious. Gregoire. Ors preions deu. qe a la gloire Ou il ensemble od lui habite Nos donst venir. par sa merite. Amen. Explicit. Istud compleui. conuersionis mee anno .ixº. Sacerdocii iiº. In uigilia apostolorum Philippi et Iacobi. Sanctus antistes Gregorius uir perfectus in omnibus in turbis erat monachus digne cunctis uenerandus. Ecce sacerdos magnus. Qui in diebus. Deus qui anime famuli tui Gregorii eterne beatitudinis premia contulisti concede propitius. ut qui peccatorum nostrorum pondere premimur. eius apud te precibus adiuuemur. per. |
Description matérielle
Copiste: | Angier? |
Lieu: | Prieuré Sainte-Frideswide d'Oxford |
Date: | 1212-1214 |
Nombre de feuillets: | 182 |
Foliotation: | [i-v] + 1-174 + [i-iii] |
Format: | 190 × 135 mm |
Justification: | 145 × 110 mm |
Support: | Parchemin |
Reliure: | Parchemin |
Mise en page: | 2 colonnes de 35-38 lignes |
Décoration: | Dessins marginaux (f. 38r, 42r, 94v, 124v, 125r). Lettrines filigranées et lettres d'attente. |
Notes: | Probablement le premier manuscrit autographe connu de la littérature française. |
Possesseurs
- Copie autographe du chanoine Angier
- Sorbonne, n° 1382
Bibliographie
- Meyer, Paul, « La vie de saint Grégoire le Grand traduite du latin par frère Angier, religieux de Sainte-Frideswide », Romania, 12, 1883, p. 145-208. (ici p. 145-146) [Gallica] [GB] [HT] [IA: ex. 1, ex. 2] DOI: 10.3406/roma.1883.6260
- Cloran, Timothy, The Dialogues of Gregory the Great Translated into Anglo-Norman French by Angier, Strassburg, Heitz, 1901, 85 p. (ici p. 1-10) [IA]
- Couderc, C., et Ch. de La Roncière, Bibliothèque nationale. Catalogue générale des manuscrits français par Henri Omont avec la collaboration de C. Couderc, L. Auvray et Ch. de La Roncière. Anciens petits fonds français. II: Nos 22885-25696 du fonds français, Paris, Leroux, 1902, xviii + 673 p. (ici p. 434-435, no 24766) [GB] [IA]
- Avril, François, et Patricia Danz Stirnemann, Manuscrits enluminés d'origine insulaire. VIIe-XXe siècle, Paris, Bibliothèque nationale, 1987 (ici n° 83, p. 55)
- Careri, Maria, Christine Ruby, Ian Short, Terry Nixon et Patricia Stirnemann, Livres et écritures en français et en occitan au XIIe siècle. Catalogue illustré, Rome, Viella (Scritture e libri del medioevo, 8), 2011, lviii + 274 p. (ici no 74) ISBN: 9788883346828
- Short, Ian, « Frère Angier: notes and conjectures », Medium Ævum, 80:1, 2011, p. 104-110. DOI: 10.2307/43632467
- Delsaux, Olivier, Manuscrits et pratiques autographes chez les écrivains français de la fin du Moyen Âge. L'exemple de Christine de Pizan, Genève, Droz (Publications romanes et françaises, 258), 2013, 615 p. (ici p. 85 et 193)
Comptes rendus: Charlotte E. Cooper, dans French Studies, 68:4, 2014, p. 538. DOI: 10.1093/fs/knu173 — Angus J. Kennedy, dans The Modern Language Review, 109:4, 2014, p. 1082-1083. DOI: 10.5699/modelangrevi.109.4.1082 — Jean-Claude Mühlethaler, dans Le moyen français, 74, 2014, p. 101-106. DOI: 10.1484/j.lmfr.5.103577 — Élisabeth Gaucher-Rémond, dans Perspectives médiévales, 36, 2015. DOI: 10.4000/peme.8655 — Deborah McGrady, dans Speculum, 90:1, 2015, p. 238-239. DOI: 10.1017/S0038713414002851
- Les Dialogues de Grégoire le Grand traduits par Angier, publiés d'après le manuscrit Paris, BNF, fr. 24766 unique et autographe par Renato Orengo, Paris, Société des anciens textes français; Abbeville, Paillart, 2013, 529, 666 p. + 1 CD-ROM. (Errata et addendum)
Comptes rendus: Olivier Delsaux, dans Le moyen français, 73, 2013, p. 132-135. DOI: 10.1484/j.lmfr.5.102456 — Peter Wunderli, dans Vox romanica, 73:1, 2014, p. 336-338. [www] — Maria Colombo Timelli, dans Studi francesi, 59:2, 2015, p. 342. [openedition.org] — Paolo Rinoldi, dans Revue critique de philologie romane, 16, 2015, p. 57-61. (Réplique: Renato Orengo, dans Revue critique de philologie romane, 16, 2015, p. 61-62.) — Maud Becker, dans Revue de linguistique romane, 80, 2016, p. 606-612. — Pierre Nobel, dans Romania, 136, 2018, p. 211-218. [jstor.org]
- Brunetti, Giuseppina, Autografi francesi medievali, Roma, Salerno (Biblioteca di Filologia e critica, 8), 2014, 248 p.
Compte rendu: Luciano Formisano, dans Revue critique de philologie romane, 16, 2015, p. 208-220.
- Weaver, Hannah, « A tool for exemplary pastoral care: three booklets of the Edwardes manuscript in context », Manuscript Studies, 2:2, 2017, p. 81-96. DOI: 10.1353/mns.2017.0016
- La vie de Grégoire le Grand par Jean Diacre traduite par Angier, éd. Renato Orengo, Heidelberg, Winter (Romanische Texte des Mittelalters, 8), 2021, 355 p. ISBN: 9783825348243
Comptes rendus: Gabriele Giannini, dans Revue de linguistique romane, 85, 2021, p. 607-610. — Bruno Judic, dans Church History and Religious Culture, 101:4, 2021, p. 584-586. — Jacopo Gesiot, dans Zeitschrift für romanische Philologie, 138:2, 2022, p. 597-601. DOI: 10.1515/zrp-2022-0027
Rédaction: Laurent Brun et Andrew Dunning
Dernière mise à jour: 31 août 2022
|
|