|
Historia de preliis Alexandri Magni
Généralités
- Hilka, A., et F. P. Magoun, « A list of manuscripts containing texts of the Historia de preliis Alexandri Magni, recensions I1, I2, I3 », Speculum, 9:1, 1934, p. 84-86. DOI: 10.2307/2846454
- Meyer, Paul, Alexandre le Grand dans la littérature française du Moyen Âge, Paris, Vieweg, 1886, 2 t. [GB: t. 1, t. 2] [IA: t. 1, t. 2]
Comptes rendus: A. Wesselofsky, dans Giornale storico della letteratura italiana, 9, 1887, p. 254-265 (réplique: Paul Meyer, dans Romania, 18, 1889, p. 183). — M. Gaster, dans Journal du Ministère de l'Instruction publique, 1887, p. 255-266.
Réimpression:- Genève, Slatkine, 1970, 2 t. en 1
- Ross, D. J. A., « Olympias and the serpent: the interpretation of a Baalbek mosaic and the date of the illustrated Pseudo-Callisthenes », Journal of the Warburg and Courtauld Institutes, 26:1-2, 1963, p. 1-21. DOI: 10.2307/750567
- Schmidt, Victor M., A Legend and its Image: The Aerial Flight of Alexander the Great in Medieval Art, Groningen, Forsten (Mediaevalia Groningana, 17), 1995, xiv + 293 p.
-
Titre: | |
Date: | Environ avant 1100 |
Langue: | Latin |
Genre: | |
Forme: | Prose |
Contenu: | Roman d'Alexandre le Grand. Version remaniée de l'Historia de proeliis Alexandri Magni de Léon de Naples. |
Incipit: | Sapientissimi namque Egyptii scientes mensuram terre atque undis maris dominantes et celestium ordinem cognoscentes, id est stellarum cursum conputantes, tradiderunt ea universo mundo per altitudinem doctrine et per magicas artes… |
Explicit: | |
Continuations: | |
Remaniements: | |
Traductions: | Albéric de Pisançon |
Manuscrits
- Aberystwyth, National Library of Wales, Peniarth, 481, f. 30r-98r (A)
- Bamberg, Staatsbibliothek, 85 (M II. 8), f. 119r-164r (Bg1)
- Bamberg, Staatsbibliothek, 85a (N I. 5), f. 3r-21r (Bg2)
- Cava de' Tirreni, Badia, 39 (C)
- Dublin, Trinity College Library, 448 (D. 5. 11), f. 98r-170v (D)
- Graz, Universitätsbibliothek, 1520 (G)
- Graz, Universitätsbibliothek, 105, f. 348r-374v (G1)
- Innsbruck, Universitäts- und Landesbibliothek Tirol, 525, f. 5r-65r (J)
- London, British Library, Arundel, 123, f. 43r-71r (L2)
- London, British Library, Royal 13. C. XII, f. 43r-169v (L1)
- Madrid, Biblioteca nacional de España, 9783 (Ee 103), f. 20r-49v (Ma)
- München, Bayerische Staatsbibliothek, Codices latini monacenses, 7843, f. 127r-195r (M)
- München, Bayerische Staatsbibliothek, Codices latini monacenses, 12260, f. 160r-165v (m)
- Oxford, Bodleian Library, Rawlinson A. 273, f. 31r-61r (O1) [⇛ Description]
- Oxford, Bodleian Library, Rawlinson B. 149, p. 133-206 (O2) [⇛ Description]
- Oxford, Bodleian Library, Clarke, 27, f. 1r-27v (O3)
- Oxford, New College Library, 342, f. 72r-153v (O4)
- Paris, Bibliothèque nationale de France, latin, 8501, f. 2r-57r (P)
Éditions anciennes
- Liber Alexandri Magni regis Macedonie de preliis, [Utrecht], s. n., s. d.
- Liber Alexandri Magni regis Macedonie de preliis, Utrecht, s. n., [vers 1473]
- Liber Alexandri Magni regis Macedonie de preliis, [Köln?], s. n., [vers 1472]
Éditions modernes
- Die Historia de preliis Alexandri Magni (Der lateinische Alexanderroman des Mittelalters). Synoptische Edition der Rezensionen des Leo Archipresbyter und der interpolierten Fassungen J1, J2, J3 (Buch I und II), herausgegeben von Hermann-Josef Bergmeister, Meisenheim am Glan, Hain (Beiträge zur klassischen Philologie, 65), 1975, xiii + 209 p.
- Historia Alexandri Magni (Historia de preliis), Rezension J1, herausgegeben von Alfons Hilka [und] Karl Steffens, Meisenheim am Glan, Hain (Beiträge zur klassischen Philologie, 107), 1979, xxx + 265 p.
Traductions modernes
- en allemand:
- en anglais:
- The Medieval Alexander Romance, translated by Dennis M. Kratz, New York et London, Garland (Garland Library of Medieval Literature, Series B, 64), 1991, xliv + 188 p.
Études
- Ross, D. J. A., « Nectanebus in his palace: a problem of Alexander iconography », Journal of the Warburg and Courtauld Institutes, 15:1-2, 1952, p. 67-87. DOI: 10.2307/750114
-
Titre: | |
Date: | |
Langue: | Latin |
Genre: | |
Forme: | Prose |
Contenu: | Roman d'Alexandre le Grand. Version remaniée de l'Historia de proeliis Alexandri Magni de Léon de Naples. |
Incipit: | Sapientissimi namque Egyptii scientes mensuram terre atque undas maris dominantes et celestia cognoscentes, id est stellarum cursum computantes, tradiderunt ea universo mundo per altitudinem doctrine et per magicas virtutes… |
Explicit: | … |
Traductions: | Le roman d'Alexandre en prose (français) |
Manuscrits
- Basel, Öffentliche Bibliothek der Universität, A. II. 34, f. 321r-331r (Ba)
Extraits.
- Berlin, Staatsbibliothek und Preussischer Kulturbesitz, lat. 4° 555, f. 12r-75r (B)
- Bruxelles, Bibliothèque royale de Belgique, 1663, f. 1r-46r (Bx1)
- Bruxelles, Bibliothèque royale de Belgique, 3915, f. 74r-109r (Bx2)
- Cambridge, Corpus Christi College, Parker Library, 129, f. 15r-31v (C1)
- Cambridge, Corpus Christi College, Parker Library, 370, f. 48r-80r (C2)
- Cambridge (USA), Harvard University, Houghton Library, lat. 121F, f. 103r-150v
Anc. ms. 31 de Seitenstettin (Autriche).
- Gdańsk, Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna, 1974, f. 229r-240r (D)
- Kaliningrad (Калининград), Bibliothèque universtaire, 334, f. 57r-115r (Kg)
Version mixte et remaniée. Ms. détruit en 1945?.
- Leipzig, Stadtbibliothek, Repositorium II. 4° 143, f. 1r-111r (Lg)
- Mikulov, Bibliothèque du château, II.112, f. 150r-156v (Mk)
Version mixte et remaniée. Ms. détruit en 1945?.
- Modena, Biblioteca Estense Universitaria, α.W.8.14, f. 97r-131v (Mo)
- München, Bayerische Staatsbibliothek, Codices latini monacenses, 824, f. 1r-78r (M1)
- München, Bayerische Staatsbibliothek, Codices latini monacenses, 21665, f. 1r-33r (M2)
- Napoli, Biblioteca nazionale "Vittorio Emanuele III", V. F. 27, f. 1r-119r (N)
- Oxford, Bodleian Library, Auct. F. 3. 3, f. 130r-153r (O5)
- Oxford, Bodleian Library, 341 (Western 2445), f. 137r-159v (O6)
- Paris, Bibliothèque Mazarine, latin, 780, f. 115r-151r (P7)
- Paris, Bibliothèque nationale de France, latin, 2477, f. 30r-67v (P1)
- Paris, Bibliothèque nationale de France, latin, 6041, f. 200r-209r (P2)
- Paris, Bibliothèque nationale de France, latin, 8503, f. 7v-26v (P3)
- Paris, Bibliothèque nationale de France, latin, 13710, f. 1r-75v (P4)
- Paris, Bibliothèque nationale de France, latin, 14169, f. 80r-193r (P5)
- Paris, Bibliothèque nationale de France, nouvelles acquisitions latines, 174, f. 1r-40v (P6)
- Pommersfelden, Schloss Weissenstein, 2855, f. 109r-147r (Po)
- Praha, Archiv pražského hradu, Knihovna metropolitní kapituly, 1022, f. 98r-122r (Pg)
- Stuttgart, Württembergische Landesbibliothek, hist. in-fol. 411, f. 223r-229r (St)
- Vaticano, Biblioteca Apostolica Vaticana, Vaticani latini, 7190, f. 1r-42v (R)
- Venezia, Biblioteca Nazionale Marciana, lat. X. 216, f. 1r-40v (V1)
- Venezia, Biblioteca Nazionale Marciana, lat. 406, f. 1r-58v (V2)
- Wien, Österreichische Nationalbibliothek, lat. 3247, f. 6r-53v (W1)
- Wien, Österreichische Nationalbibliothek, lat. 3412, f. 157r-185r (W2)
- Wolfenbüttel, Herzog August Bibliothek, 671 (Helm. 622), f. 182r-234r (Wo)
- Wrocław, Biblioteka
uniwersytecka, I. Fol. 472, f. 217v-248v (Br1)
- Wrocław, Biblioteka uniwersytecka, IV. Fol. 33, f. 1r-27v (Br2)
- Wrocław, Biblioteka uniwersytecka, IV. Fol. 34, f. 97r-115v (Br3)
- Wrocław, Bibliothèque de la ville, R. 58, f. 85r-128r (Br4)
Éditions anciennes
Éditions modernes
- Die Historia de preliis Alexandri Magni (Der lateinische Alexanderroman des Mittelalters). Synoptische Edition der Rezensionen des Leo Archipresbyter und der interpolierten Fassungen J1, J2, J3 (Buch I und II), herausgegeben von Hermann-Josef Bergmeister, Meisenheim am Glan, Hain (Beiträge zur klassischen Philologie, 65), 1975, xiii + 209 p.
- Historia Alexandri Magni (Historia de Preliis) Rezension J2 (Orosius Rezension). Erster Teil, éd. Alfons Hilka et Hermann-Josef Burgmeister, Meiseinham am Glan, Hain, 1976.
- Historia Alexandri Magni (Historia de Preliis) Rezension J2 (Orosius Rezension). Zweiter Teil, éd. Alfons Hilka et Rüdiger Grossmann, Meiseinham am Glan, Hain, 1977.
Traductions modernes
- en anglais:
- The Medieval Alexander Romance, translated by Dennis M. Kratz, New York et London, Garland (Garland Library of Medieval Literature, Series B, 64), 1991, xliv + 188 p.
Traduction partielle.
Études
- Smits, E. R., « Die Historia de preliis Alexandri Magni, Rezension I2 im Mittelalter: rezeptionsgeschichtliche Probleme », Alexander the Great in the Middle Ages: Ten Studies on the Last Days of Alexander in Literary and Historical Writing. Symposium Interfacultaire Werkgroep Mediaevistiek Groningen 12-15 October 1977, éd. W. J. Aerts, Jos. M. M. Hermans et Elizabeth Visser, Nijmegen, Alfa (Mediaevalia Groningana, 1), 1978, p. 86-107.
-
Titre: | Liber gestorum Alexandri Magni (ms. Zwickau, expl.) |
Date: | |
Langue: | Latin |
Genre: | |
Forme: | Prose |
Contenu: | Roman d'Alexandre le Grand. Version remaniée de l'Historia de proeliis Alexandri Magni de Léon de Naples. |
Incipit: | Sapientissimi quippe Egypcii scientes mensuram terre undasque maris et celestium ordinem cognoscentes et stellarum cursum, motum eciam firmamenti, tradiderunt eam uniuerso orbi per altitudinem doctrine et per noticiam artium magicarum… |
Explicit: | … Nona Alexandria est, que dicitur apud Croadam, Decima Alexandria est, que dicitur Masagoras, Vndecima Alexandria est, que dicitur Yprosiacon, Duodecima Alexandria est, que dicitur Egyptus etc. |
Remaniements: | Quilichinus de Spoleto, Historia Alexandri Magni |
Traductions: | Wars of Alexander (anglais) Liber Alexandri Magni (italien) |
Manuscrits
- Basel, Öffentliche Bibliothek der Universität, E. III. 17, f. 117r-135v (Ba1)
- Berlin, Staatsbibliothek und Preussischer Kulturbesitz, lat. 4° 518, f. 81r-133r (B1)
- Berlin, Staatsbibliothek und Preussischer Kulturbesitz, lat. 8° 48, f. 1r-94v (B2)
- Bern, Universitätsbibliothek, 247, f. 134r-174v (Be)
- Bologna, Biblioteca universitaria, 1951, 53 f. (Bo1)
- Bologna, Biblioteca universitaria, 2761, 49 f. (Bo2)
- Cambridge, Saint John's College Library, 184 (G. 16), f. 1r-39v (C3)
- Cambridge, Trinity College Library, 946, f. 1r-24r (C4)
- Cambridge (USA), Harvard University, Houghton Library, lat. 34, 12 f. (H)
- Cortona, Biblioteca del Comune e dell'Accademia Etrusca, 240, f. 1r-55r (Co)
- Darmstadt, Universitäts- und Landesbibliothek, 231, f. 48v-90v (Dr)
- Firenze, Biblioteca Riccardiana, 522, f. 19r-35v (F)
- Glasgow, University Library, Hunter, 84, 39 f. (Gl)
- Karlsruhe, Badische Landesbibliothek, Reichenau 63, f. 42r-70v (Ka1)
- Karlsruhe, Badische Landesbibliothek, Reichenau 134, f. 1r-155r (Ka2)
- Madrid, Biblioteca nacional de España, 10222, 16 fol. (Ma)
- Milano, Biblioteca Ambrosiana, C. 218, f. 3r-24v (Mi2)
- Milano, Biblioteca Ambrosiana, I. 64, f. 1v-69r (Mi3)
- Milano, Biblioteca Nazionale Braidense, A. D. XIII. 29, f. 1r-55r (Mi1)
- Modena, Biblioteca Estense Universitaria, α.F.1.27, f. 8r-47v (Mo1)
- München, Bayerische Staatsbibliothek, Codices latini monacenses, 14796, f. 13r-158r (M3)
- Oxford, Bodleian Library, Holkham ??, f. 1r-37r (Ho): ms. autrefois dans la collection des earls de Leicester, à Holkham Hall (Norfolk), MS 457
- Paris, Bibliothèque nationale de France, latin, 8514, f. 1r-78r (P8)
- Paris, Bibliothèque nationale de France, latin, 11291, f. 24r-58v (P8)
- Paris, Bibliothèque nationale de France, nouvelles acquisitions latines, 174, f. 41r-46v (P6)
- Praha, Archiv pražského hradu, Knihovna metropolitní kapituly, 842, f. 1r-28r (Pg1)
- Praha, Archiv pražského hradu, Knihovna metropolitní kapituly, 1596, f. 180v-239v (Pg2)
- Praha, Univerzita Karlova, Ústřední knihovna, 1871, f. 60r-98v (Pg3)
- Praha, Univerzita Karlova, Ústřední knihovna, 2036, f. 175r-233r (Pg4)
- Roma, Biblioteca Casanatense, 274, 57 fol. (R1)
- Sankt Gallen, Stiftsbibliothek, 624, f. 1r-71v (Sg)
- Torino, Biblioteca nazionale universitaria, H. IV. 12, 39 f. (T)
- Vaticano, Biblioteca Apostolica Vaticana, Vaticani latini, 2947, f. 1r-45v (R2)
- Vaticano, Biblioteca Apostolica Vaticana, Barberiniani latini, 104, f. 175r-233r (R3)
- Venezia, Biblioteca Nazionale Marciana, lat. X. 68 (3301), f. 1r-69v (V1)
- Venezia, Biblioteca Nazionale Marciana, lat. X. 130 (3655), f. 2r-46v (V2)
- Venezia, Biblioteca Nazionale Marciana, lat. XIV. 174 (4606), f. 50v-126v (V3)
- Wien, Österreichische Nationalbibliothek, lat. 3097, f. 158r-194r (W3)
- Zwickau, Ratsschulbibliothek, 10, f. 1r-49r (Z)
Éditions anciennes
Éditions modernes
- Quilichinus de Spoleto, Historia Alexandri Magni nebst dem Text der Zwickauer Handschrift der Historia de preliis Alexandri Magni – Rezension I 3 – herausgegeben von Wolfgang Kirsch, Скопје, Университетска печатница [Skopje, Presses universitaires] (Жива антика. Посебни изданија / Antiquité vivante. Monographies, 4), 1971, lxiii + 337 p.
- Die Historia de preliis Alexandri Magni (Der lateinische Alexanderroman des Mittelalters). Synoptische Edition der Rezensionen des Leo Archipresbyter und der interpolierten Fassungen J1, J2, J3 (Buch I und II), herausgegeben von Hermann-Josef Bergmeister, Meisenheim am Glan, Hain (Beiträge zur klassischen Philologie, 65), 1975, xiii + 209 p.
- Die Historia de preliis Alexandri Magni. Rezension J3, éd. K. Steffens, Meisenheim am Glan, Hain (Beiträge zur klassischen Philologie, 73), 1975.
Traductions modernes
- en anglais:
- The Medieval Alexander Romance, translated by Dennis M. Kratz, New York et London, Garland (Garland Library of Medieval Literature, Series B, 64), 1991, xliv + 188 p.
Traduction partielle.
Études
- Magoun, F. P., Jr., « Photostats of the Historia de Preliis Alexandri Magni (I3) », Harvard Library Bulletin, 1:3, 1947, p. 377-379. [www]
Répertoires bibliographiques
- Bossuat, Robert, Manuel bibliographique de la littérature française du Moyen Âge, Melun, Librairie d'Argences (Bibliothèque elzévirienne. Nouvelle série. Études et documents), 1951, xxxiv + 638 p. (ici p. 97, no 992)
Rédaction: Laurent Brun
Dernière mise à jour: 12 juin 2020
|
|