logo arlima

De rota verae et falsae religionis

Œuvre de Hugues de Fouilloy

Bibliographie

Titre:De rota religionis; De rota religionis et symulationis; Rota simulationis; Tractatus de rota fortunae; De volutione rotarum
Date:Milieu du XIIe siècle (après 1132)
Langue:Latin
Genre: 
Forme:Prose
Contenu:La roue de la religion est écrite pour un ami d'Hugues qui, récemment placé à la tête d'une communauté religieuse, se sent désemparé face à ses nouvelles responsabilités. Hugues se propose donc de lui donner quelques conseils sur la conduite à avoir lorsque l'on reçoit cette charge. Pour ce faire, il a organisé son traité en deux livres, où il file la métaphore de la roue de la fortune, adaptée ici à la vie monastique. Le premier livre, intitulé De rota praelationis, présente les vertus que doit avoir un bon prélat. Dans le second livre, De rota simulationis, il discrédite les hypocrites qui entrent en religion par souci de confort ou par envie de pouvoir. Les premiers chapitres de chacun des deux livres se présentent sous la forme d'un diagramme construit sur l'image de la roue de fortune, dans laquelle sont inscrits les thèmes qui sont ensuite glosés de façon plus approfondie dans les chapitres rédigés.
Incipit:[Prologue]
Sicut comperi non est tibi, frater, honerosum diu fuisse discipulus nec ad hoc laboras, licet ad hoc voceris, ut te vocent alii magistrum. Locum praelationis attendis et consideras et ideo forsitan ruinae periculum metuens praeesse formidas. Anima siquidem res subtilis est nec aliquo corporeo sensu comprehendi potest–
[Chapitre 1: miniatures (reproduites dans l'éd. de Clercq)]
[Chapitre 2]
Viri religiosi vita sicut rota volvitur. Quandoque enim vir religiosus magistro subiicitur, quandoque vero per electionem ad honorem praelationis sublimatur. Haec rota, id est viri religiosi vita, habet axem et modiolum, radios et cantos…
Explicit:… Super siccam terram graditur, dum preest illis qui ab humore carnalium desideriorum omnino desicantur. Et hoc interim de praedictis rotis sufficiat donec de his aliquis potiora dicat. Explicit rota simulationis.
Manuscrits
  1. Arras, Médiathèque municipale, 343
  2. Basel, Öffentliche Bibliothek der Universität, A. XI. 71
  3. Bamberg, Staatsbibliothek, Theol. 233/Q V 26
  4. Brugge, Grootseminarie, 89/54
  5. Bruxelles, KBR, II 1076 (1491)
  6. Bruxelles, KBR, II 936 (1490)
  7. Cambrai, Bibliothèque municipale, B 211 (206)
  8. Cambridge, Corpus Christi College, Parker Library, 164
  9. Cambridge, University Library, 1151
  10. Chantilly, Bibliothèque et Archives du Château, XIX B1
  11. Charleville-Mézières, Médiathèque Voyelles, 47
  12. Charleville-Mézières, Médiathèque Voyelles, 86
  13. Charleville-Mézières, Médiathèque Voyelles, 89
  14. Cremona, Biblioteca statale, 199
  15. Heiligenkreuz, Stiftsbibliothek, 226
  16. London, British Library, Arundel 25
  17. London, Lambeth Palace Library, 107
  18. Melk, Stiftsbibliothek, Mell. 1737
  19. Namur, Musée Groesbeeck de Croix, 48
  20. Oxford, Bodleian Library, Bodley, 1273
  21. Oxford, Bodleian Library, Bodley, 1275
  22. Oxford, Bodleian Library, Bodley, 2091
  23. Oxford, Bodleian Library, Laud, Misc. 344
  24. Oxford, Bodleian Library, Laud, Misc. 345
  25. Oxford, Bodleian Library, Lyell, 71
  26. Paris, Bibliothèque nationale de France, latin, 2494
  27. Paris, Bibliothèque nationale de France, latin, 2495A
  28. Paris, Bibliothèque nationale de France, latin, 2495B
  29. Paris, Bibliothèque nationale de France, latin, 17468
  30. Pisa, Biblioteca Cateriniana del Seminario Arcivescovile, 52
  31. Pisa, Biblioteca Cateriniana del Seminario Arcivescovile, 55
  32. Saint-Omer, Bibliothèque municipale, 94
  33. Troyes, Médiathèque de Troyes Champagne Métropole, 908
  34. Vaticano, Biblioteca Apostolica Vaticana, Reginensi latini, 262
  35. Vaticano, Biblioteca Apostolica Vaticana, Reginensi latini, 276
  36. Vaticano, Biblioteca Apostolica Vaticana, Rossiani, 378
  37. Zwettl, Stiftsbibliothek, 253.
Éditions anciennes
Éditions modernes
  • de Clercq, Carlo, « Le Liber de rota verae religionis d'Hugues de Fouilloi », Archivum latinitatis medii aevi (Bulletin du Cange), 29, 1959, p. 219-228. [Persée]
  • de Clercq, Carlo, « Le Liber de rota verae religionis d'Hugues de Fouilloi (suite) », Archivum latinitatis medii aevi (Bulletin du Cange), 30, 1960, p. 15-37. [Persée]
Traductions modernes
Études
Permalien: https://arlima.net/no/6645


Voir aussi:
> ——
Creative Commons License
Cette notice est mise à disposition en vertu d'un contrat Creative Commons.
Rédaction: Rémy Cordonnier
Compléments: Voir la liste complète
Dernière mise à jour: 25 février 2024

Signaler une erreur ou une omission:

Courriel  Courriel

Mastodon    Facebook    Twitter