logo arlima

Anticlaudianus

Œuvre d'Alain de Lille

Bibliographie

Titre:Anticlaudianus; Anticlaudianus de Antirufino; De officio viri boni et perfecti libro novem
Date:Entre 1181 et 1184
Langue:Latin
Genre: 
Forme:Premier prologue en prose, le reste en vers
Contenu:Somme d'instruction chrétienne sous forme d'allégorie
Incipit:[Prologue]
Cum fulminis impetus uires suas expandere dedignetur in uirgulam, uerum audaces prouectarum arborum expugnet excessus, imperiosa uenti rabies iras non expendat in calamum…
[Prologue en vers]
Autoris mendico stilum falerasque poete,
ne mea segnicie Clio directa senescat,
ne iaceat calamus scabra rubigine torpens.
Scribendi nouitate uetus iuuenescere carta…
[Liber I]
Vt sibi iuncta magis Nature dona resultent,
ut proprium donet donis mixtura fauorem,
solers Nature studium, que singula sparsim
munera cuntulerat aliis, cuncludit in unum…
Explicit:… exhausit, proprio concludens fine laborem.
si tamen ad presens fundit sua murmura liuor,
et famam delere cupit laudesque poete
supplantare nouas, saltem post fata silebit.
Adaptations:Adam de la Bassée, Ludus super Anticlaudianum (latin)
Heinrich von Neustadt, Gottes Zukunft (allemand)
Traductions:Anticlaudianus (français)
Ellebaut, Anticlaudien (français)
Dans l'Image du monde de Gossuin de Metz
Manuscrits
  1. Vaticano, Biblioteca Apostolica Vaticana, Reginensi latini, 344, f. 1-23 [⇛ Description]
Éditions anciennes
  1. Alani Magni de Insulis, sacræ theologiæ doctoris cognomento Universalis, ex glorioso scholæ ecclesiasticæ Parisiensis moderatore humilis Cisterciensis conversi opera moralia, parænetica, et polemica, quæ reperiri potuerunt. Quorum pleraque nunc primum ex antiquis manu-scriptis codicibus eruta, luci dantur, alia typis olim edita (collatione facta cum exemplaribus M.SS.) correctiora, varièque illustrata proferuntur. Opere et studio R. D. Caroli de Visch, prioris Cœnobij B. Mariæ de Dunis, s. theol. professoris. Subiuncto generali ac locupletißimo indice duplici, Concionum videlicet, et rerum ac verborum
    Antverpiæ, apud Guilielmum Lesteenium et Engelbertum Gymnicum, 1654
    ARLIMA: EA4750
    Exemplaires en ligne: [GB] [IA]
Éditions modernes
  • Migne, J.-P., éd., Patrologiae cursus completus, sive Biblioteca universalis, integra, uniformis, commodo, œconomica omnium s.s. Patrum, doctorum scriptorumque ecclesiasticorum qui ab aevo apostolico ad usque Innocenti III tempora floruerunt. Series Latina, Paris, Migne, 1844-1864, 221 t. (t. 210, col. 487-576)
    Tome 210 [GB: ex. 1, ex. 2] [IA: ex. 1]
  • The Anglo-Latin Satirical Poets and Epigrammatists of the Twelfth Century, now first collected and edited by Thomas Wright, London, Longman et Trübner (Rerum Britannicarum medii ævi scriptores, or Chronicles and Memorials of Great Britain and Ireland during the Middle Ages), 1872, 2 t., xxx + 392, 8 + 583 p. (ici t. 2, p. 268-428) t. 1, t. 2] [IA: t. 1, t. 2]
  • Alain de Lille, Anticlaudianus. Texte critique avec une introduction et des tables, éd. Robert Bossuat, Paris, Vrin (Textes philosophiques du Moyen Âge, 1), 1955, 224 p.
  • Alain de Lille, Anticlaudianus, édité et traduit par Florent Rouillé, Genève, Droz (Rayon Histoire, 10), 2023, 832 p. ISBN: 9782600063357
Traductions modernes
  • en anglais:
    • Cornog, William Hafner, The Anticlaudian of Alain de Lille: Prologue, Argument and Nine Books Translated with an Introduction and Notes, Philadelphia, University of Pennsylvania, 1935, 192 p.
    • Alan of Lille, Anticlaudianus or The Good and Perfect Man, translation and commentary by James J. Sheridan, Toronto, Pontifical Institute of Mediaeval Studies, 1973, 251 p. [IA]
  • en espagnol:
    • Alain de Lille, Anticlaudianus, edición y traducción por Carlo Chiurco, Milano, Bompiani, 2004.
      Traduction accompagnée du texte latin de l'éd. Bossuat.
  • en français:
    • Rouillé 2023 (voir sous Éditions modernes)
  • en italien:
    • Alano di Lilla, Viaggio della saggezza. Introduzione, traduzione, note e apparati di Carlo Chiurco, Milano, Bompiani (Il pensiero occidentale), 2004, 446 p.
Études
  • Adkin, Neil, « Alain de Lille, Walter of Châtillon and Jerôme: the prose preface of the Anticlaudianus », Rivista di cultura classica e medievale, 37, 1995, p. 141-151.
  • Bossard, Eugène, Alani de Insulis Anticlaudianus cum Divina Dantis Alighieri comœdia collatus, Andegavi, Lachèse et Dolbeau, 1885, viii + 119 p. [GB] [IA]
  • Foehr-Janssens, Yasmina, « La maison de Fortune dans l'Anticlaudianus d'Alain de Lille », La Fortune: thèmes, représentations, discours, éd. Yasmina Foehr-Janssens et Emmanuelle Métry, Genève, Droz (Recherches et Rencontres. Publications de la Faculté des lettres de Genève, 19), 2003, p. 129-144.
    Comptes rendus du recueil: Catherine Attwood, dans Medium Ævum, 73:1, 2004, p. 140-141. DOI: 10.2307/43630725 — Pierre-Yves Badel, dans Romania, 124, 2006, p. 264-265. [JSTOR] [Persée]
  • Galand, Perrine, « Les "beaux signes". Un locus amoenus d'Alain de Lille », Littérature, 74, 1989, p. 27-46.
  • Leist, O., Der Anticlaudianus, ein lateinisches Gedicht des XII. Jahrhunderts, und sein Verfasser Alanus ab Insulis, Stendal, Druck von Franzen und Grosse, 1878-1882, 4 t., 77 p. [GB: t. 1, t. 2, t. 3, t. 4] [IA: t. 1, t. 2, t. 3, t. 4]
  • Méla, Charles, « "Poetria nova" et "Homo novus" », Le miroir et la lettre: écrire au Moyen Âge, Littérature, 74, 1989, p. 4-26. DOI: 10.3406/litt.1989.1480
  • Michel, Alain, « Rhétorique, poétique et nature chez Alain de Lille », Alain de Lille, Gautier de Châtillon, Jakemart Giélée et leur temps. Actes du colloque de Lille, octobre 1978, éd. Henri Roussel et François Suard, Bien dire et bien aprandre, 2, 1980, p. 113-124.
  • Payen, Jean Charles, « L'utopie du contrat social dans l'Anticlaudianus », Alain de Lille, Gautier de Châtillon, Jakemart Giélée et leur temps. Actes du colloque de Lille, octobre 1978, éd. Henri Roussel et François Suard, Bien dire et bien aprandre, 2, 1980, p. 125-131.
  • Simpson, James, Sciences and the Self in Medieval Poetry: Alan of Lille's "Anticlaudianus" and John Gower's "Confessio Amantis", Cambridge, Cambridge University Press (Cambridge Studies in Medieval Literature, 25), 1995, xii + 319 p. [IA: ex. 1, ex. 2]
  • Viarre, Simone, « La description du palais de Nature dans l'Anticlaudianus d'Alain de Lille (I, 55-206) », Alain de Lille, Gautier de Châtillon, Jakemart Giélée et leur temps. Actes du colloque de Lille, octobre 1978, éd. Henri Roussel et François Suard, Bien dire et bien aprandre, 2, 1980, p. 153- ??.
  • Ziolkowski, Jan, Alan of Lille's Grammar of Sex: The Meaning of Grammar to a Twelfth-Century Intellectual, Cambridge (MA), Medieval Academy of America (Speculum Anniversary Monographs, 10), 1985, xi + 171 p.
Permalien: https://arlima.net/no/13565


Voir aussi:
> Wikidata: Q16271759
Creative Commons License
Cette page est mise à disposition en vertu d'un contrat Creative Commons.
Rédaction: Laurent Brun
Compléments: Voir la liste complète
Dernière mise à jour: 20 décembre 2024

Signaler une erreur ou une omission:

Courriel  Courriel

Mastodon    Facebook    Twitter/X